Lactantius and De mortibus persecutorum

Authors

  • Milan Lovenjak University of Ljubljana, Faculty of Arts, Slovenia

DOI:

https://doi.org/10.4312/clotho.3.1.123-139

Keywords:

Lactantius, De mortibus persecutorum, panegyric, propaganda, Constantine

Abstract

The Book of Lucius Caecilius to Donatus on the Deaths of the Persecutors (De Mortibus Persecutorum) is preserved in a single 11th-century manuscript, discovered in 1778 in the monastery library in Moisac. In his editio princeps (1779), Etienne Baluze attributed it to the Christian rhetor Lactantius (ca. 250 – ca. 325), best known for his comprehensive discussion of the Christian faith, The Divine Institutes (Divinae Institutiones). Doubts about its authorship soon arose. Both in form and subject matter, the terrible deaths of the persecuting emperors, severely punished by God for their crimes, the text has no real parallel in late-antique literature. It was variously described as a Christian pamphlet, Constantine’s panegyric, Constantine’s propaganda etc. The form is distinctly rhetorical; it also contains elements of Christian and pagan historiography and hagiography, it is inspired by Jewish and ancient tradition, and there are noticeable similarities with the Second Book of the Maccabees and Constantine’s Oratio Ad Sanctorum Coetum. After a series of debates and articles regarding Lactantius’ authorship, when it seemed that there were no more doubts, a book by Jean Rouge and Daniel de Decker was published in 2013, revisiting the thesis that the work served Constantine’s propaganda and was created at the emperor’s initiative. The book was supported by a thorough study of other Lactantius’ works, as well as arguments based on the results of computer-aided analyses. The question seems to remain open.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Izdaje in prevodi (izbor)

Baluze, Étienne. Liber de persecutione, sive de mortibus persecutorum, nunc primum editus ex vetustissimo codice MS bibliothecae Colbertinae. Pariz, 1679 (editio princeps).

Baluze, Étienne. Miscellaneorum liber secundus, hoc est collectio veterum monumentorum quae hactenus latuerant in variis codicibus ac bibliothecis. Pariz, 16792.

Brandt, Samuel in Georgius Laubmann. Lucii Caecilii de mortibus persecutorum liber vulgo Lactantio tributus. CSEL 27/2, Dunaj: F. Tempsky, 1897.

Creed, J. L. Lactantius: De mortibus persecutorum. Oxford: Oxford University Press, 1984, 2. izd 1990.

Lucii Caecilii Firmiani Lactantii De mortibus persecutorum / Lucije Cecilije Firmijan Laktancije O smrtima progonitelja. Prevod Nenad Cambi in Bratislav Lučin. Split: Književni krug, 2005.

Lactance: De la mort des persécuteurs. Uvod, kritična izdaja, prevod in komentar Jacques Moreau. Sources Chrétiennes 39. Pariz: Cerf, 1954.

Laktanz: De mortibus persecutorum / Die Todesarten der Verfolger. Prevod Alfons Städele. Fontes Christiani 43. Turnhout: Brepols, 2003.

Lattanzio: Come muoiono i persecutori. Uvod, prevod in opombe Mario Spinello. Collana di testi patristici 180. Rim: Città Nuova, 2005.

Rougé, Jean, in Daniel De Decker. De mortibus persecutorum: Un libelle au service de la propagande constantinienne. Bibliotheca patristica Iassiensis 4. Iaşi: Editura Universităţii Alexandru Ioan Cuza, 2013.

O tvorenii božiem; O gneve božiem; O smerti gonitelej; Èpitomy božestvennyh ustanovlenij – Lactantius, Lucius Caecilius Firmianus. Moskva: Izdatelstvo Olega Abyško, 20142.

*****

Literatura

Albrecht, Michael von. Geschichte der römischen Literatur von Andronicus bis Boethius und ihr Fortwirken, 1–2. Berlin: De Gruyter, 2012. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110266740

Bratož, Rajko. »Die diokletianische Christenverfolgung in den Donau- und Balkanprovinzen.« V: Diokletian und die Tetrarchie: Aspekte einer Zeitenwende, ur. Alexander Demandt & al., 115–140. Berlin: Walter de Gruyter, 2004. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110914603.115

——— . Med Italijo in Ilirikom: Slovenski prostor in njegovo sosedstvo v pozni antiki. Zbirka zgodovinskega časopisa 46. Ljubljana: Zveza zgodovinskih društev Slovenije, 2014.

Carlà-Uhink, Filippo. Diocletiano. Bologna: Società editrice il Mulino, 2019.

De Decker, Daniel. »Bibliographie raisonée sur la vie et l’oeuvre de L. Caelius Firmianus Lactantius.« V: De mortibus persecutorum: Un libelle au service de la propagande constantinienne, ur. Jean Rougé in Daniel De Decker. Iaşi: Editura Universităţii Alexandru Ioan Cuza, 2013, 11–119.

——— . »L’historique d’une polémique: Le De mortibus persecutorum attribué à Lactance.« V: De mortibus persecutorum: Un libelle au service de la propagande constantinienne, ur. Jean Rougé in Daniel De Decker. Iaşi: Editura Universităţii Alexandru Ioan Cuza, 2013, 121–132.

——— . »Les circonstances qui présidèrent à la composition du De mortibus persecutorum.« V: De mortibus persecutorum: Un libelle au service de la propagande constantinienne, ur. Jean Rougé in Daniel De Decker. Iaşi: Editura Universităţii Alexandru Ioan Cuza, 2013, 361–399.

——— . »Sommaire.« V: De mortibus persecutorum: Un libelle au service de la propagande constantinienne, ur. Jean Rougé in Daniel De Decker. Iaşi: Editura Universităţii Alexandru Ioan Cuza, 2013, 461–462.

Demandt, Alexander. Die Spätantike: Römische Geschichte von Diocletian bis Justinijan 284–565 n. Chr. Handbuch der Altertumswissenschaft 3.6. München: C. H. Beck, 2. izd., 2007.

Gordon, Octavian. Lactantius de mortibus peresecutorum: Studiu filologic. Bukarešta: Editura Universtãţii din Bucureşti, 2009.

——— . »Is De mortibus persecutorum an Orphan Indeed?« Studia Patristica 46 (2010), 27–31.

Heck, Eberhard, in Antonie Wlosok. L. Caelius Firmianus Lactantius, Diuinarum institutionum libri septem, Berlin: Teubner, 2005–2011.

Horacek, Helmut. »Bref aperçu critique et raisonné de la méthode ici décrite (note de lecture inédite rédigée par Dr. habil. Privat-Dozent Helmut Horacek, Université de Sarrebruck).« V: De mortibus persecutorum: Un libelle au service de la propagande constantinienne, ur. Jean Rougé in Daniel De Decker. Iaşi: Editura Universităţii Alexandru Ioan Cuza, 2013, 487–488.

Kraft, Heinrich. »Une méthode statistique appliquée au De mortibus persecutorum de Lactance et pourtant sur la critique d’attribution de ce texte à ce Père de l’Eglise par (†) Heinrich Kraft (Étude manuscrite inédite).« V: De mortibus persecutorum: Un libelle au service de la propagande constantinienne, ur. Jean Rougé in Daniel De Decker. Iaşi: Editura Universităţii Alexandru Ioan Cuza, 2013, 473–485.

Kuhoff, Wolfgang. Diokletian und die Epoche der Tetrarchie: Das römische Reich zwischen Krisenbewältigung und Neuaufbau (284–313 n. Chr.). Frankfurt na Majni: Lang, 2001.

Lalošević, Vesna. Cum esset persecutio: Dioklecijanovo doba na području između Akvileje i dunavskog limesa u mučeničkim legendama. Split: Književni krug, 2018.

Lettieri, Gaetano. »Lattanzio ideologo della svolta costantiniana.« V: Costantino I: Enciclopedia Costantiniana sulla figura e l’immagine dell’imperatore del cosidetto editto di Milano 313–2013, 2. 45–57. Rim: Istituto della Enciclopedia italiana, 2013.

Maver, Aleš. »De mortibus persecutorum med krščansko in pogansko historiografijo.« Keria 6.2 (2004), 71–92. DOI: https://doi.org/10.4312/keria.6.2.71-92

——— . »Preganjanja kristjanov in cesarji preganjalci pri latinskih krščanskih zgodovinarjih 4. in 5. stoletja.« Keria 10.1 (2008), 53–76. DOI: https://doi.org/10.4312/keria.10.1.53-76

——— . Religiosi et profani principes: Rimski cesarji od Avgusta do Teodozija v latinskem krščanskem zgodovinopisju 4. in 5. stoletja. Maribor: Zgodovinsko društvo dr. Franca Kovačiča, 2009.

Roberto, Umberto. Diocleziano: Il principe carismatico e autoritario, salvatore dell’impero, che abdicò in cerca di pace e silenzio. Rim: Salerno Editrice, 2016.

Rougé, Jean. »Remarques sur le premier folio du manuscrit du De mortibus persecutorum.« Revue des études augustiniennes 30 (1984), 30–35. DOI: https://doi.org/10.1484/J.REA.5.104482

——— in Daniel De Decker. De mortibus persecutorum: Un libelle au service de la propagande constantinienne. Iaşi: Editura Universităţii Alexandru Ioan Cuza, 2013.

Søby Christensen, Arne. Lactantius the Historian. København: Museum Tusculanum Press, 1980.

Van Dam, Raymond. »Eusebius and Lactantius on Constantine in 312–313.« V: Constantine: Religious Faith and Imperial Policy, ur. A. Edward Siecienski, 59–74. London: Routledge, 2017.

Wlosok, Antonie. »L. Caecilius Lactantius.« V: Restauration und Erneuerung: Die lateinische Literatur von 284 bis 374 n. Chr., ur. Reinhard Herzog. Handbuch der Altertumswissenschaft 8.5. München: Beck, 1989, 375–404.

Published

07.09.2021

How to Cite

Lovenjak, Milan. 2021. “Lactantius and De Mortibus Persecutorum”. Clotho 3 (1):123-39. https://doi.org/10.4312/clotho.3.1.123-139.

Issue

Section

Articles