(Ne)prijazni zmaji v službi polonistične ekoglotodidaktike: Interkulturni pogovor o ekologiji z uporabo legend

Maria Wtorkowska; Katarzyna Gryncewicz; Domen Krvina

doi:10.4312/jis.69.4.3-18

Avtorji

Maria Wtorkowska Filozofska fakulteta Univerze v Ljubljani
Katarzyna Gryncewicz Šlezijska Univerza v Katovicah
Domen Krvina Inštitut Frana Ramovša ZRC SAZU

DOI:

https://doi.org/10.4312/jis.69.4.3-18

Ključne besede:

informacijsko-komunikacijske tehnologije, igrifikacija, ekoglotodidaktika, medkulturno izobraževanje, kulturem: reka Visla

Povzetek

Članek se osredotoča na poljski kulturem reke Visle, kot ga je opredelil Maciej Rak, ter na ekoglotodidaktični izobraževalni potencial, kakršnega prinaša sopostavitev poljske legende o wawelskem zmaju s slovensko o zmaju in junakih zlatega runa. Izbrana besedila iz ljudskega izročila so izhodišče za pogovor z učenci o poljski reki Visli oziroma Savi in Ljubljanici. Besedilo uresničuje postulate okoljske humanistike, ki zagovarja neantropocentrično videnje sveta ter medkulturnega izobraževanja in izobraževanja na prostem. Teoretsko obravnavo dopolnjuje predlog ekološke terenske igre z naslovom Po sledeh večstoletnih zmajev, ki je zasnovana na tematiki vode in prilagojena znanju poljskega jezika na ravni B1–B2. Uporaba informacijsko-komunikacijskih tehnologij, med drugim QR kode, interaktivnosti in digitalnih blokcev (flipbookov) zagotavlja izobraževalni dejavnosti privlačnost in omogoča povezavo med poučevanjem tujega/drugega ali podedovanega jezika s cilji uravnoteženega razvoja.

Prenosi

Podatki o prenosih še niso na voljo.

Literatura

Viri

Kunaver, Danica in Lipovšek, Brigita, 2014: Najlepši slovenski miti in legende. Ljubljana: Mladinska knjiga.

Makuszyński, Kornel in Walentynowicz, Marian, 1984: O smoku wawelskim. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Online 1: Wprowadzenie. https://online.flipbuilder.com/Kasiaw/fdpm/. (Dostop 5. 1. 2024.)

Online 2: Zadanie 1. https://online.flipbuilder.com/Kasiaw/nwvg/. (Dostop 5. 1. 2024.)

Online 3: Zadanie 2. https://online.flipbuilder.com/Kasiaw/vlbu/. (Dostop 5. 1. 2024.)

Online 4: Zadanie 3. https://online.flipbuilder.com/Kasiaw/veoc/. (Dostop 5. 1. 2024.)

Online 5: Zadanie 4. https://online.flipbuilder.com/Kasiaw/vtyc/. (Dostop 5. 1. 2024.)

Online 6: Zadanie 5. https://online.flipbuilder.com/Kasiaw/iyqr/. (Dostop 5. 1. 2024.)

Online 7: Podziękowanie. https://online.flipbuilder.com/Kasiaw/jlmw/. (Dostop 5. 1. 2024.)

Online 8: Szufladka grupy żółtej. https://online.flipbuilder.com/Kasiaw/xitp/. (Dostop 5. 1. 2024.)

Online 9: Szufladka grupy zielonej. https://online.flipbuilder.com/Kasiaw/jhzx/. (Dostop 5. 1. 2024.)

Online 10: Szufladka grupy niebieskiej. https://online.flipbuilder.com/Kasiaw/zwtv/. (Dostop 5. 1. 2024.)

Online 11: Szufladka grupy czerwonej. https://online.flipbuilder.com/Kasiaw/vgmf/. (Dostop 5. 1. 2024.)

Online 12: Szufladka grupy brązowej. https://online.flipbuilder.com/Kasiaw/pdsk/. (Dostop 5. 1. 2024.)

Prešeren, France, 1985: Povodni mož. Ljubljana: Mladinska knjiga.

Rak, Maciej, 2021: Kulinarne kulturemy – podhalańskie, polskie, słowiańskie: Zarys problematyki. Przybylska, Renata in Ochmann, Donata (ur.): Polskie kulinaria: Aspekty historycznojęzykowe, regionalne i kulturowe. Kraków: Wydawnictwo Libron – Filip Lohner. 159–173.

Strzelczyk, Jerzy, 2007: Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań: Rebis.

Wybicki, Józef, 1797: Mazurek Dąbrowskiego. http://www.mkidn.gov.pl/media/docs/tekst_literacki.pdf. (Dostop 5. 9. 2023.)

Literatura

Annen, Kurt, 2004: Kulturelle Ökonomik am Beispiel von Sozialkapital. Blümle, Gerold, Goldschmidt, Nils, Klump, Rainer, Schauenberg, Bernd in Senger, Harro (ur.): Perspektiven einer kulturellen Ökonomik. Münster: LIT. 29–43.

Bandura, Ewa, 2007: Nauczyciel jako mediator kulturowy. Kraków: Wydawnictwo Tertium.

Bernat, Sebastian, 2010: Doliny rzeczne i ich percepcja. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 13. 167–178.

Bińczyk, Ewa, 2018: Utrata przyszłości w epoce antropocenu. Stan rzeczy 1/14. 109–134. DOI: https://doi.org/10.51196/srz.14.6.

Boryś, Wiesław, 2005: Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Burkhardt, Hanna, Łaziński, Marek in Nagórko, Alicja, 2004: Dystynktywny słownik synonimów. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.

Dapit, Roberto in Kropej, Monika, 2004: Zlatorogovi čudežni vrtovi: Slovenske pripovedi o zmajih, belih gamsih, zlatih pticah in drugih bajnih živalih. Radovljica: Didakta.

Dobrowolski, Stanisław Ryszard, 1980: Wisła w poezji polskiej. Notatki Płockie: Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego 4/105. 28–30.

Domańska, Ewa, 2013: Humanistyka ekologiczna. Teksty Drugie 1/2. 13–32.

Dziennik Ustaw 2004 = Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Dz. U. 2004. Nr 92, poz. 880. 1–159. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20040920880/U/D20040880Lj.pdf. (Dostop 28. 11. 2023.)

Frania, Monika, 2017: Nowe media: Technologie i trendy w edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza »Impuls«.

Gapski, Marcin, 2010: Smok smokowi nierówny – czyli rzecz o pochodzeniu istot smoczych w Kronice Polskiej Mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem. Roczniki Humanistyczne 58/2. 5–11.

Glušič, Toni, 2013: Ljubljanica – reka sedmih imen in nešteto zakladov. https://www.preberite.si/ljubljanica/. (Dostop 4 .9. 2023.)

Gnich, Tomasz, 2014: Zrewitalizowane nabrzeża w Ljubljanie. https://urbnews.pl/zrewitalizowane-nabrzeza-ljubljanie/. (Dostop 9. 9. 2023.)

Godawa, Joanna, 2021: Zielona inkluzja, czyli o relacji człowieka z przyrodą, outdoor education i leśnej bajce. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Hajduk-Gawron, Wioletta, 2023: Smok czy smog? Zagadnienia klimatyczne w wybranych podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego. Niesporek-Szamburska, Bernadeta idr. (ur.): Edukacja humanistyczna V4 dla klimatu: Rozpoznania – dobre praktyki – rekomendacje. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. 183–197.

Janowska, Iwona, 2017: Rola nauczyciela w podejściu interkulturowym. Janus-Sitarz, Anna (ur.): Każdy uczeń jest ważny: Indywidualizacja na lekcji języka polskiego. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas. 239–261.

Kruszwicka, Agnieszka idr., 2020: Jak dziecko poznaje przyrodę? Krauze-Sikorska, Hanna in Klichowski, Michał (ur.): Pedagogika dziecka: Podręcznik akademicki. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. 139–156.

Lipińska, Ewa in Seretny, Anna, 2019: Język odziedziczony a dwujęzyczność – o konieczności badań komparatywnych. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców 26. 287–300. DOI: https://doi.org/10.18778/0860-6587.26.20.

Madeja, Agnieszka, 2018: Płynie Wisła, płynie / Po polskiej krainie. Cudak, Romuald, Hajduk-Gawron, Wioletta in Madeja, Agnieszka (ur.): Na wyrywki. 100 cytatów z polskiej poezji i dramatu, które powinien znać także cudzoziemiec. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. 261–263.

Majbroda, Katarzyna, 2023: Edukacja otwierająca – międzykulturowa i proekologiczna – edukacja do przyszłości? Edukacja Międzykulturowa 1/20. 31–46.

Makarovič, Gorazd, 2001: Zmajske predstave in njihovi pomeni na Slovenskem. Traditiones 30/2. 27–52.

Mauer, Ewa, 2019: Wygrana szkoła, czyli dlaczego, w co i kiedy grają uczniowie? Dobre praktyki Da Vinci publicznej szkoły podstawowej w Krakowie jako szkoły modelowej małopolskiej inicjatywy cyfrowej edukacji. Makowiec, Marek in Witoszek-Kubicka, Aleksandra (ur.): Grywalizacja w edukacji i biznesie. Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. 47–57.

Mendel, Maria, 2022: Miejsce w biografii jako wyraz wspólnego świata. Biografistyka Pedagogiczna 7/2. 13–26. DOI: http://dx.doi.org/10.36578/bp.2022.07.36.

Niesporek-Szamburska, Bernadeta, 2021: Humanistyka ekologiczna w edukacji polonistycznej, czyli o zielonym czytaniu legend o jeziorze Gopło. Annales universitatis Mariae Curie-Składowska Sectio N – Educatio Nova 6. 79–92. DOI: https://doi.org/10.17951/en.2021.6.79-92.

Norgaard, Kari Marie, 2011: Living in Denial. Climate Change, Emotions and Everyday Life. London: Cambridge, MA, MIT Press.

Olchowa, Gabriela, 2021: Edukacja klimatyczna w podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego dla poziomu A2. Postscriptum Polonistyczne 2/28. 1–12. DOI: https://doi.org/10.31261/PS_P.2021.28.03.

Pietrzak, Małgorzata, 2015: Smok jako symbol i jego obecność w przestrzeni miasta Krakowa. Trzepacz, Piotr idr. (ur.): Miasto w badaniach geografów. T. 1. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego. 289–291.

Pleteršnik, Maks, [1895] 1974: Slovensko-nemški slovar II. P–Ž. Ljubljana: Cankarjeva založba.

Rak, Maciej, 2015: Co to jest kulturem? LingVaria 2/20. 305–316. DOI: https://doi.org/10.12797/LV.10.2015.20.23.

Snoj, Marko, 1997: Slovenski etimološki slovar. Ljubljana: Založba ZRC.

Steciąg, Magdalena, 2021: Ekolingwistyka w dobie antropocenu: w stronę integracji i konsiliencji. Bulletin de la société polonaise de linguistque 77. 59–71. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.6863.

Tuan, Yi-Fu, 1987: Przestrzeń i miejsce. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Prev. Agnieszka Morawińska.

Vivod, Katja, 2019: Vloga svetega Jurija in zmaja v slovenski folklorni prozi. Magistrsko delo. Maribor: Pedagoška fakulteta, Univerza v Mariboru. https://dk.um.si/IzpisGradiva.php?id=73847. (Dostop 15. 9. 2024.)

Wiącek, Elżbieta, 2011: Smok smokowi nierówny: niezwykłe dzieje Smoka Wawelskiego: od mitycznego ucieleśnienia chaosu do pluszowej maskotki. Przeszłość we współczesnej narracji kulturowej: studia i szkice kulturoznawcze. T. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. 119–137.

Wierzbicka, Anna, 2007: Słowa klucze: Różne języki – różne kultury. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. Prev. Izabela Duraj-Nowosielska.

WSJP = Żmigrodzki, Piotr (ur.): Wielki słownik języka polskiego. https://wsjp.pl/. (Dostop 5. 12. 2023.)

Zarzycka, Grażyna, 2008: Opis pedagogiki zorientowanej na rozwój kompetencji i wrażliwości interkulturowej. Miodunka, Władysław in Seretny, Anna (ur.): W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. 63–78.

Zarzycka, Grażyna, 2019: Kulturemy polskie – punkt widzenia, techniki ich wydobywania i negocjowania: Stosowanie perspektywy etnolingwistycznej w glottodydaktyce polonistycznej. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców 26. 425–441. DOI: https://doi.org/10.18778/0860-6587.26.29.